Xét Nghiệm Catecholamine Phát Hiện Rối Loạn Hormone Tuyến Thượng Thận Tại Medic Sài Gòn

**1. Catecholamine là gì?**:
Catecholamine là một nhóm nội tiết tố (hormone) được cơ thể sản xuất tự nhiên, chủ yếu tại vùng tủy của tuyến thượng thận và một phần tại mô thần kinh ở não. Ba loại hormone chính thuộc nhóm này bao gồm:

- Adrenaline (Epinephrine): Là hormone “phản ứng nhanh”, giúp tăng nhịp tim, huyết áp, mở rộng đường thở và cung cấp năng lượng tức thời cho cơ thể trong tình huống căng thẳng hoặc sợ hãi.
- Noradrenaline (Norepinephrine): Có tác dụng co mạch, duy trì huyết áp và điều hòa lưu lượng máu đến các cơ quan.
- Dopamine: Tham gia điều chỉnh cảm xúc, tâm trạng, vận động và giúp kiểm soát lưu lượng máu tới não, thận và các cơ quan khác.

Ở trạng thái bình thường, nồng độ các hormone này trong máu và nước tiểu rất thấp. Tuy nhiên, khi cơ thể gặp stress, đau đớn, lạnh, sợ hãi hoặc có khối u tuyến thượng thận, lượng Catecholamine có thể tăng đột biến, gây ra hàng loạt phản ứng sinh lý và triệu chứng bất thường.
- Catecholamine là một nhóm nội tiết tố (hormone) được cơ thể sản xuất tự nhiên_

**2. Xét nghiệm Catecholamine là gì?**:
**Xét nghiệm Catecholamine** là phương pháp giúp định lượng chính xác nồng độ Adrenaline, Noradrenaline và Dopamine trong máu hoặc nước tiểu. Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ:

- Đánh giá hoạt động của tuyến thượng thận và hệ thần kinh giao cảm.
- Phát hiện sớm các bệnh lý u tiết Catecholamine, như u tủy thượng thận (_Pheochromocytoma_) hoặc u ngoài tủy (_Paraganglioma_).
- Tìm nguyên nhân của tình trạng tăng huyết áp kéo dài, đau đầu, tim đập nhanh, đổ mồ hôi nhiều mà không đáp ứng điều trị thông thường.
- Theo dõi hiệu quả điều trị và phát hiện tái phát sau phẫu thuật khối u tuyến thượng thận.
- Xét nghiệm Catecholamine là gì?_

**3. Đối tượng nên thực hiện xét nghiệm Catecholamine**:
Phương pháp Catecholamine thường được bác sĩ chỉ định cho những trường hợp sau:

- Người có tiền sử gia đình mắc u tủy thượng thận hoặc bệnh lý di truyền liên quan.
- Bệnh nhân bị tăng huyết áp kéo dài, khó kiểm soát, đặc biệt nếu kèm theo các triệu chứng bất thường như đau đầu, đánh trống ngực, run tay, đổ mồ hôi nhiều.

Người có biểu hiện nghi ngờ khối u tuyến thượng thận, chẳng hạn:

- Tim đập nhanh, huyết áp dao động thất thường.
- Lo âu, căng thẳng, mất ngủ.
- Giảm cân không rõ nguyên nhân.
- Đổ mồ hôi quá mức, run rẩy, nhức đầu dữ dội.

Trẻ em có triệu chứng nghi ngờ u nguyên bào thần kinh (Neuroblastoma):

- Sốt dai dẳng, mệt mỏi, thiếu máu.
- Nhiễm trùng tái phát.
- Phù nề vùng cổ hoặc phát hiện khối u bất thường trong ổ bụng.
- Xét nghiệm giúp bác sĩ định hướng chẩn đoán chính xác, đặc biệt trong các bệnh lý liên quan đến rối loạn nội tiết hoặc hệ thần kinh giao cảm.

**4. Các phương pháp xét nghiệm Catecholamine**:
Tùy vào mục đích lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm nước tiểu 24 giờ (hoặc cả hai).

**4.1. Xét nghiệm Catecholamine máu**:
Đây là phương pháp định lượng nồng độ Adrenaline, Noradrenaline và Dopamine trong máu tĩnh mạch.

Kết quả giúp chẩn đoán và đánh giá các bệnh lý nội tiết, đặc biệt là:

- U tủy thượng thận (Pheochromocytoma).
- Tăng huyết áp vô căn hoặc kháng thuốc điều trị.
- Theo dõi đáp ứng điều trị sau phẫu thuật hoặc thuốc ức chế tiết Catecholamine.

Biểu hiện khi Catecholamine máu tăng cao:

- Huyết áp tăng cao bất thường: Do tác động co mạch mạnh của Adrenaline và Noradrenaline.
- Nhịp tim nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực.
- Đau đầu, run rẩy, lo lắng, cảm giác hoảng sợ.
- Đổ mồ hôi nhiều, da nhợt, tay lạnh.

Tại Medic Sài Gòn, mẫu máu được lấy vào buổi sáng, trong điều kiện nghỉ ngơi yên tĩnh để tránh stress làm sai lệch kết quả.

**4.2. Xét nghiệm Catecholamine nước tiểu 24 giờ**:
Đây là xét nghiệm đo lượng Adrenaline, Noradrenaline và Dopamine bài tiết trong nước tiểu trong 24 giờ, giúp đánh giá tình trạng tiết hormone trong một chu kỳ sinh lý hoàn chỉnh.
- Xét nghiệm Catecholamine nước tiểu 24 giờ_

Giá trị của** xét nghiệm Catecholamine** nước tiểu:

- Phát hiện khối u tiết Catecholamine (u tủy thượng thận hoặc u ngoài tủy).
- Xác định nguyên nhân tăng huyết áp kéo dài.
- Theo dõi hiệu quả điều trị và tái phát sau phẫu thuật.

Khi nồng độ Catecholamine nước tiểu tăng cao, có thể liên quan đến:

- U tủy thượng thận (Pheochromocytoma): Khối u tiết Catecholamine liên tục vào máu.
- Bệnh tủy thượng thận: Tuyến thượng thận hoạt động quá mức.
- Stress mạn tính hoặc sang chấn tâm lý kéo dài.

**5. Ý nghĩa lâm sàng và diễn giải kết quả xét nghiệm Catecholamine**:
Khi nồng độ Catecholamine tăng cao, bác sĩ sẽ xem xét các khả năng sau:

- U tủy thượng thận (Pheochromocytoma).
- U nguyên bào thần kinh (Neuroblastoma) ở trẻ nhỏ.
- Khối u ngoài tủy (Paraganglioma).
- Stress kéo dài, lo âu, hoặc sang chấn thể chất.
- Một số thuốc (như thuốc ức chế MAO, thuốc chống trầm cảm) cũng có thể làm tăng nồng độ Catecholamine tạm thời.
- Ngược lại, nồng độ Catecholamine thấp có thể gặp trong trường hợp suy tuyến thượng thận hoặc tổn thương hệ thần kinh trung ương.

**_Lưu ý:_**

**Xét nghiệm Catecholamine** chỉ mang tính hỗ trợ, không thể tha